Rusya'nın 2022'de Ukrayna'ya başlattığı askeri harekat, sadece bölgesel bir çatışma olmanın ötesine geçerek Avrupa ve dünya genelinde derin jeopolitik, ekonomik ve sosyal dönüşümlere yol açtı. Bu savaş, dünyada güç dengelerini yeniden şekillendirirken, onları destekleyen güçlerin tutumları, küresel siyasetin seyrini de etkiledi.

Takvim yapraklarını geri sararak başlarsak, bu konuda daha net bir analiz ortaya çıkabilir. Şöyle ki; Rusya-Ukrayna Savaşı, Avrupa'yı her açıdan derinden sarstığı malumunuz. En basitinden, Avrupa'da güvenlik algısı büyük ölçüde değişti. Örneğin, özellikle Finlandiya ve İsveç gibi çok uzun süredir tarafsızlık politikası izleyen ülkeler, NATO üyeliği için başvuruda bulunmak zorunda kaldı. Dahası, Avusturya'da bile tarafsızlık politikası tartışmaya açıldı, toplumda bu konudaki görüş ayrılıkları belirginleşti.

NATO'nun doğu kanadını güçlendirmek adına Polonya ve Baltık ülkelerine askeri yığınak yapması, soğuk savaş sonrası dönemde görülmemiş bir askeri hareketliliğe neden oldu. AB'de ortak savunma politikalarını yeniden değerlendirmek ve savunma harcamalarını artırmak zorunda kaldı.

Öte yandan, Batının Rusya'ya uyguladığı kapsamlı ekonomik yaptırımlar, küresel ticaret ve enerji piyasalarında dalgalanmalara yol açtı. Rusya'da tepki olarak, ihracatta kaybettiği Batılı pazarlar yerine Asya ve Orta Doğu pazarlarına yöneldi. Böylece, Rusya'nın yeni enerji müşterileri, özellikle Çin ve Hindistan oldu.

Avrupa ülkelerinin, yöneldiği alternatif enerji kaynakları ise tedarik zincirlerinde aksamalara, enerji fiyatlarında artışa neden oldu. Bu da, sanayi ve tarım sektörlerinde durgunluğa yol açtı, enflasyonu yükseltti.

Bildiğiniz gibi, Rusya ve Ukrayna, dünya buğday ve mısır üretiminin önemli bir kısmını karşılıyor. Savaş nedeniyle bu tarım ürünlerinin arzında yaşanan aksamalar, buğday ve mısır üretemeyen ve bu açıdan Rusya ve Ukrayna'ya bağımlı ülkelerde gıda tedarikinde büyük sorunlara yol açtı.

Rusya ise, NATO'nun doğuya genişlemesini,Ukrayna'nın Batı ile yakınlaşmasını kendi güvenliğine tehdit olarak gördüğünü açıklayarak, bu durumu askerî müdahalenin gerekçesi olarak dünyaya sundu. Putin'in, Ukrayna'nın "Nazizm'den arındırılması" ve "askerden arındırılması" gibi argümanları da batı medyasında çokça tartışıldı.

Ukrayna ise egemenliğini ve toprak bütünlüğünü koruma kararlılığı ile, Batılı ülkelerden askeri, ekonomik ve siyasi destek istedi. ABD ve AB'de, Ukrayna'ya silah ve mali yardım sağlayarak, Rusya'ya karşı yaptırımları genişletti. Ukrayna'ya bu Batı desteği, savaşın seyrini etkiledi ve Rusya'nın hızlı bir zafer elde etmesini engelledi.

Peki şimdi soralım, Rusya-Ukrayna savaşı nasıl sonuçlanır? Küresel masada Ukrayna satrancı nasıl biter? Kim kazanır- kim kaybeder?

Toparlarsak, Rusya-Ukrayna Savaşı nedeni ile, Avrupa'nın güvenlik ve enerji politikaları yeniden şekillenmiş, küresel tedarik zincirleri ve ekonomik dengeler sarsılmış, tarafların ve destekçilerinin tutumları, yeni ittifakların oluşmasına ve mevcut ittifakların güçlenmesine yol açmış durumda, bu da uluslararası ilişkilerde yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor. Dolayısı ile, bu süreç, dünya genelinde jeopolitik ve ekonomik dinamiklerin yeniden tanımlanmasına neden olacaktır. Görünen o ki, Rusya-Ukrayna savaşı, sadece bölgesel bir çatışma olmanın ötesinde, küresel jeopolitik dengeleri sarsan bir mücadeleye de dönüşmüş durumda. Savaşın nasıl sonuçlanacağına dair her bir senaryonun, Avrupa, ABD, Çin, Orta Doğu ve gelişmekte olan ülkeler üzerinde farklı etkileri olacağı da aşikar. Ama asıl bu savaş uzarsa, tüm dünya için sonuçları, etkileri çok vahim olacaktır. Enerji fiyatlarındaki belirsizliğin yarattığı ekonomik krizler, dünyanın küresel ticaret bloklarına bölünmesi, Batı ile Çin-Rusya ekseni arasında ticari ve finansal ayrışmaların derinleşmesi gibi durumların sonuçları, sivil toplumlar üzerinde çok ama çok ağır olacaktır. Yani, savaşın kazananı- kaybedeni olmuyor, olan çimenlere oluyor. Dolayısı ile, bu savaşın bitmesi şart, ama maalesef hala filler tepişirken, savaşın nasıl sonuçlanacağı meselesi, sadece bölgesel güçleri değil, küresel güç dengesini de belirleyecek en kritik faktörlerden biri olarak dünya huzurunu tehdit etmeye devam ediyor.