İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak için Tahran'da bulunan Hamas lideri Haniye, kaldığı binaya atılan füze sonucu hayatını kaybetti. Olağan şüpheli İsrail, suikastı resmi olarak üstlenmedi, ancak İsrail medyasında, suikastın denizaltıdan fırlatılan bir füze ile gerçekleştirilmiş olabileceği ve ABD'nin bu operasyonda İsrail'e istihbarat desteği sağlamış olabileceği iddiaları yer aldı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'da, suikastın ardından yaptığı açıklamada, "ülkeyi vuran herkesin başından kan akacağını" belirterek, İsrail'in bu tür operasyonlarla düşmanlarına karşı caydırıcılığını sürdüreceğini ifade etti.

ABD tarafında ise, Dışişleri Bakanı Antony Blinken, suikastla ilgili olarak ABD'nin bilgisi olmadığını ve bu olayın sorumluluğunun tamamen İsrail'e ait olduğunu belirtti. Ancak, İsrail'in kendini savunma hakkını desteklediklerini ifade etti. Beyaz Saray, suikastın bölgedeki gerginlikleri artırabileceği konusunda endişelerini dile getirirken, diplomatik çözüm çağrısında da bulundu. Öte yandan, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ise, İsrail'e yapılan herhangi bir saldırıya karşı ABD'nin İsrail'i savunmak için hazır olduğunu söyledi. Bu da, ABD'nin İsrail'e olan desteğini her şeye rağmen sürdürdüğünü gösteriyor.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve dini lider Ayetullah Ali Hamaney, İsrail'i kınayarak, bu suikastın İran'ın toprak bütünlüğüne ve onuruna yapılan bir saldırı olduğunu ifade etti. İran, Haniye'nin ardından, üç günlük yas ilan etti.

Dünya genelinde de suikaste yönelik çeşitli tepkiler geldi. Rusya ve Çin suikastı kınarken, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, suikastı kalleş bir saldırı olarak nitelendirdi ve Filistin davasına yönelik bu tür saldırıların amacına ulaşamayacağını vurguladı.

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'da, Haniye suikastinin ardından İsrail'e karşı güçlü bir yanıt vereceklerini vurguladı.

Uluslararası medya, özellikle Amerikan ve Avrupa medyası, bu suikastin barış sürecine zarar verebileceğine, Orta Doğu'da daha geniş çaplı bir çatışmayı tetikleyebileceğine dikkat çekti.

SUİKASTIN HEDEFİ NEYDİ?

Uzmanlar, suikastın hedefini, Hamas'ın önemli bir liderini etkisiz hale getirerek, örgütün moralini ve operasyonel kapasitesini zayıflatmak olarak açıklıyor. Ancak, Hamas'ın bu tür saldırılardan güçlenerek çıktığını ve örgütün mücadelesine hız kesmeden devam edeceğini de yorumlarına ekliyorlar.

Kimi teorisyenler ise, Haniye'nin öldürülmesinin arkasında İsrail'in daha geniş bir stratejik hedefi olduğunu iddia ediyor. Onlara göre, bu tür suikastlar Orta Doğu'da ABD ve İsrail'in etkisini artırmak için kullanılan bir araç. Kanıt olarak da, pek çok öngörü ortaya koyuyorlar. Mesela Haniye'nin Moskova ziyareti ve taşıdığı anlam onlara göre çok önemli. Bu ziyaret Rusya'nın ABD'nin bölgedeki etkisine karşı denge sağlama çabalarını ve dolayısı ile Rusya'nın Hamas'ı meşru bir siyasi aktör olarak tanıdığını gösteriyor.

İSMAİL HANİYE SUİKASTININ ORTADOĞU'YA ETKİLERİ

Uzmanlar, İsmail Haniye suikastının, Ortadoğu'da önemli etkiler yaratabileceğine ve bölgedeki gerginlikleri artırabileceğine dikkat çekiyor. Peki, suikastın olası etkileri ne olabilir?

1. İran-İsrail Gerilimi : İran'ın, Haniye suikastından dolayı İsrail'i suçlayarak ve intikam yemini etmesi İran ile İsrail arasındaki gerilimin daha da tırmanabileceğini gösteriyor.

2. Bölgesel İstikrarın Tehlikeye Girmesi : İran- İsrail geriliminin artması, sıcak savaş-çatışma ihtimalini güçlendiriyor. Bu olasılık bile, Ortadoğu'da zaten kırılgan olan dengeleri daha da bozabilir. İran'ın misilleme tehdidi, İsrail'in güvenlik önlemlerini artırmasına ve potansiyel olarak daha geniş çaplı askeri operasyonlara yol açabilir.

3. Hamas'ın Tepkisi ve Gazze : Hamas'ın, suikast sonrası daha sert bir tutum alacağını ve İsrail'e yönelik saldırılarını artıracağını tahmin etmek için kahin olmaya gerek yok. Ama üzücü olan şu ki, bu durum, Gazze'de şiddetin yeniden alevlenmesine yol açacaktır.

4. Bölgesel Savaş Riski: Suikast, Lübnan'daki Hizbullah ve diğer İran yanlısı grupları da harekete geçireceği için, Lübnan-İsrail sınırında çatışmalar artacaktır. Bu da çatışmaların, daha geniş çaplı bir bölgesel savaşa dönüşme riskini artırır.

5. Uluslararası Tepkiler ve Diplomatik İlişkiler: Suikast, uluslararası arenada da büyük yankı uyandırdı ve kınandı. Dolayısı ile, İsrail'in uluslararası ilişkileri ve bölgedeki diplomatik girişimleri olumsuz etkilenecektir.

Sonuç olarak, Orta Doğu'nun geleceği, bu tür çatışmalar ve suikastlarla gün geçtikçe daha da belirsiz hale geliyor. İsrail ve Filistin arasındaki barış sürecinin durması, bölgedeki diğer ülkelerin de çatışmalara müdahil olmasına yol açtığı da ortada. Bu durum, İran ve Hizbullah gibi aktörlerin, bölgedeki çatışmalara daha fazla müdahil olmasına neden oluyor. Bu da, daha geniş çaplı bir bölgesel çatışma tehlikesini arttırıyor. Yani, Haniye suikastinin ve ardından gelen gelişmelerin, Orta Doğu'daki dengeleri değiştireceği, bölgedeki barış sürecinin önündeki engelleri artıracağı ortada. Umalım ki, uluslararası toplum bölgedeki rolünü yeniden gözden geçirir, gerekli girişimlerde bulunur. Önümüzde çok kritik günler var. Bakalım, bölgedeki aktörlerin bu duruma vereceği tepkiler ve uluslararası toplumun arabuluculuk çabaları, gerginliğin tırmanmasını engelleyebilecek mi? Ya da daha büyük çatışmaların önünü mü açacak? Göreceğiz.