Savaşmadan kazanmak: “Gri Bölge” stratejisi! Çin Tayvan'ı işgal edecek mi? Bu savaşta ABD'nin rolü ne olacak?

Çin'in Tayvan'a yönelik "Gri Bölge" stratejisi

Tayvan üzerinde hak iddia eden Çin, kendi kendini yöneten adayı savaş uçakları ve donanma gemileriyle kuşatma provalarını defalarca gerçekleştirdi ve bu hamlesini artırarak devam ettiriyor.

Gerçekleştirilen bu askeri tatbikatlar, Çin'in Tayvan ile "yeniden birleşme" hedefi ışığında tehditkar bir hal aldı ve bu durum, "tek Çin" politikasını kabul etmesine rağmen, Tayvan'ın güvenlik ortağı olarak ortaya çıkan ABD'nin de dahil olacağı bir savaş ihtimalini günde geçtikçe artırıyor.

Giriş

Şimdiye kadar askeri manevralar, tatbikatların ötesine geçmedi ve savaş ile barış arasında kalan taktikler için kullanılan uluslararası bir tabir olan "gri bölge" stratejisi içinde kaldı.

Ancak Tayvan şu anda; ABD ve Çin ilişkileri arasında, istikrarsız bir hal almış durumda ve gri bölge taktiklerinin, tek bir kurşun atmadan Tayvan'ı ele geçirme hedefi doğrultusunda gerçekleştiğine dair şüpheler giderek artıyor.

Çin ne elde etmeye çalışıyor?

"Gri bölge" savaş taktikleri, tarih boyunca bir düşmanı uzun bir süre boyunca zayıflatmayı amaçlayan bir strateji olarak çeşitli zamanlarda kullanılmıştır.

Çin'in Tayvan ile yapmaya çalıştığı şeyin de tam olarak bu olduğu, artık net bir şekilde görülüyor.

Tayvan'ın "bağımsız hava sahası" olarak tanımladığı ve ADIZ olarak adlandırdığı hava sahası, herhangi bir uluslararası anlaşma sözkonusu olmadığı için, uluslararası literatürde hala teknik olarak uluslararası hava sahası olarak kabul ediliyor. Ancak, ABD başta olmak üzere, Tayvan'ı bağımsız olarak kabul eden ülkeler burada yapılan Çin uçuşlarını yasa dışı olarak kabul ediyor.

Tayvan'ın Çin'e nispeten askeri gücü düşünüldüğünde ise, ADIZ'deki Çin uçaklarını uyarmak için Tayvan'un rutin olarak savaş uçaklarını havalandırması, Tayvan'ın kısıtlı askeri kaynaklarını zorlayabilecek bir gerçeklik olarak kabul ediliyor.

Ancak Çin'in gerçekleştirdiği "gri bölge" stratejisi ve tatbikatları, başka hedefleri olduğu da aşikar. Tatbikatlar, Çin kuvvetlerinin koordinasyonu ve gözetleme gibi yeteneklerini test etmesine de olanak sağlıyor.

Çin gri bölge taktiklerini ne zaman ve nasıl kullanıyor?

Çoğu askeri analist, Tayvan'ın ordusunun, çok daha güçlü Çin ordusuna karşı koyamayacağı konusunda hemfikir.

Tayvan Kamuoyu Vakfı'nın geçen yıl yaptığı bir ankete göre Tayvanlıların yarısından biraz fazlası savaşa girilmesi halinde Çin'in kazanacağını düşünürken sadece üçte biri Tayvan'ın kazanacağına inanıyor.

Çin, provokasyon olarak değerlendirdiği Tayvan ve ABD arasındaki üst düzey görüş alışverişleri sonrasında ve Tayvan'ın askeri alımları sonrasında, süreçlere yanıt olarak sık sık askeri tatbikatlar düzenliyor.

Bu hamleler son dönemde özellikle, dönemin ABD Başkanı Nancy Pelosi'nin Ağustos 2022'de Tayvan'a yaptığı ziyaretten bu yana daha büyük ve daha sık hale geldi.

Pekin o dönemde bu ziyarete, dört gün süren canlı ateş tatbikatları, ardından denizaltı kuşatması ve deniz baskını provalarını içeren tatbikatlarla karşılık verdi.

Ardından geçtiğimiz Nisan ayında, Tayvan Devlet Başkanı seçilen Lai Ching-te'nin "ayrılıkçı" bir isim olması, Çin'in Shandong uçak gemisinin de katıldığı ve Tayvan'ı "tecrit etme" pratiği yaptığı büyük bir tatbikatı beraberinde getirdi.

Çin giderek artan bir şekilde Tayvan'a yönelik bir ablukanın provasını yapıyor gibi görünüyor.

Ancak Pentagon yetkilileri böyle bir senaryonun, Tayvan'ın müttefiklerinin harekete geçmesi için zaman kazandıracağını düşündüğü için, bunun başarılı olma ihtimalinin düşük olduğunu düşünüyor.

Ancak bu taktikler tatbikatlarla sınırlı değil. Çin, Tayvan'ın kontrolünü ele geçirmenin anahtarı olabilecek Güney Çin Denizi'nin neredeyse tamamında hak iddia etmek için çeşitli hamlelere başvuruyor.

Zira bu sular; milyarlarca dolarlık ticaret hattına ev sahipliği yapıyor ve geniş petrol ve gaz rezervlerine sahip olduğuna inanılıyor.

Çin; Filipinler, Tayvan, Malezya, Vietnam ve Brunei'nin hak iddia ettiği ihtilaflı sulardaki resiflerin üzerine büyük yapılar inşa ediyor. Hatta kendi inşa ettiği sanal adalar ile bölgede yeni bir güvenlik gerçekliği oluşturmaya çalışıyor.

Karşılıklı hamleler

Tatbikatlar, ister Tayvan çevresindeki sularda, ister bu adalar ve ülkelerde, isterse de gökyüzünde olsun, bölgenin giderek daha fazla askeri rekabet alanına dönüşmesine yol açıyor.

Zira; ABD ve müttefikleri de Güney Çin Denizi'ndeki askeri tatbikatlarını arttırıyor ve Japonya-ABD yakınlaşmasının yanı sıra, AUKUS gibi yapılar ile karşı hamleler yapmaya devam ediyor.

ABD, Japonya dışında Filipinler gibi bölge ülkeleri ile de ikili güvenlik anlaşmaları yaparak karşı strateji üretmeye devam ediyor.

Diğer yandan iki ülkenin orduları da artık doğrudan iletişim kurmuyor ve her ne kadar ABD, planlanmamış bir gerilimi yatıştırmaya yardımcı olacak sıcak hattı yeniden canlandırmaya çalıştığını söylese de, acil bir durumda bu hattın kullanılacağına dair resmi bir anlaşma yürürlükte bulunmuyor.

Sonuç

Hibrit savaşın doğası olarak taraflar birbirlerine karşı bu stratejik adımları atarken Çin, gün geçtikçe gri bölge taktiklerinden daha fazla yararlanmaya çalışıyor.

Bölgede karşılıklı olarak ortaya konulan müttefiklik yaklaşımları, güvenlik anlaşmaları ve askeri hamleler devam ederken, ABD'nin 2020'den bu yana ulusal güvenlik raporunda yer verdiği; "Çin, 2027 yılına kadar Tayvan'ı işgal edebilir" öngörüsü, giderek daha fazla ete kemiğe bürünüyor.

Görünen o ki; fırtına gün geçtikçe yaklaşıyor ve tüm bu dengeler ışığında, dünya buna hazır olmalı.